Hypotheeksparen
In de Wet banksparen is ook een bancaire voorziening ter aflossing van de eigenwoningschuld fiscaal ondersteund. Dit is de bancaire tegenhanger van de KEW. Bij hypotheeksparen bouwt de rekeninghouder een vermogen op waarmee hij een lening aflost die is aangegaan ten behoeve van de eigen woning. Deze lening hoeft geen hypothecaire dekking te hebben.

Ook hypotheeksparen bestaat in de varianten sparen en beleggen. In de wet zijn deze varianten benoemd als:

  • de spaarrekening eigen woning (SEW)
  • het beleggingsrecht eigen woning (BEW).

De SEW en het BEW worden evenals de KEW fiscaal behandeld in box 1. Dit betekent dat bij deblokkering het rendement over het spaar- of beleggingstegoed in deze box belast is. De plaatsing in box 1 heeft ook tot gevolg dat heffing in box 3 achterwege blijft.

Net als bij de KEW bestaan er voor de SEW en het BEW vrijstellingen. Dit wordt ook wel de deblokkeringsvrijstelling genoemd. Bij een inlegtermijn van 15 tot en met 19 rekeningjaren is de deblokkeringsvrijstelling € 33.500 (bedrag 2009). Bij een inlegtermijn van 20 tot en met 30 rekeningjaren is de € 147.500 (bedrag 2009).

Gaat het gedeblokkeerde bedrag boven de vrijstelling uit, dan wordt het interestbestanddeel naar evenredigheid verdeeld over het vrijgestelde gedeelte van het gedeblokkeerde tegoed en het gedeelte daarvan dat boven de vrijstelling uitkomt. Het interestbestanddeel in het laatstgenoemde deel is belast.

De hoge deblokkeringsvrijstelling kan ook gelden bij het overlijden van de rekeninghouder, of diens partner of echtgenoot. De voorwaarde hiervoor zijn grotendeels hetzelfde als voor de deblokkeringsvrijstelling bij in leven zijn van de rekeninghouder. Voor de KEW, de SEW en het BEW geldt een gezamenlijke vrijstelling.

Om te waarborgen dat de rekeninghouder met het opgebouwde vermogen de eigenwoningschuld aflost, zijn de hypotheekspaarproducten aan strikte voorwaarden gebonden. Bij schending van de voorwaarden vindt een fiscale sanctie plaats, die globaal bestaat uit belastingheffing over het volledige interestbestanddeel in het gehele tegoed.

De diverse financiële instellingen bieden hun hypotheekspaarproducten tot op heden uitsluitend aan in het kader van hypothecaire kredietverlening. Deze hypotheekproducten bestaan uit een aflossingsvrije lening in combinatie met een aan de geldgever verpande hypotheekspaarrekening in de varianten SEW (bancaire spaarhypotheek), BEW bancaire beleggingshypotheek) of een combinatie van die twee (bancaire hybride hypotheek).

Bij een hypothecaire lening waaraan een SEW of BEW is gekoppeld, komt bij overlijden het tegoed op de hypotheekspaarrekening ter beschikking van de erfgenamen van de rekeninghouder. Een eventuele overlijdensdekking moet apart worden verzekerd.

Over het algemeen hebben hypotheekproducten op basis van hypotheeksparen de volgende kenmerken:

  • keuze tussen sparen tegen hypotheekrente of beleggen of een combinatie daarvan
  • de hypotheekspaarrekening (SEW of BEW) wordt verpand aan de hypothecair geldgever
  • het saldo op de bankspaarrekening is bestemd voor aflossing van de lening die is aangegaan voor de eigen woning
  • aankoop van de beleggingsparticipaties bij inleg is veelal kosteloos. Aan verkoop van participaties zijn doorgaans kosten verbonden. Soms is sprake van beheerskosten
  • bij verhuizing kan bij de meeste aanbieders de spaar- of beleggingsrekening gedurende drie jaar blijven doorlopen. Betrof het een bancaire spaarhypotheek, dan wordt de rentevergoeding gedurende die periode aangepast. Binnen de periode kan de rekening bij aankoop van een eigen woning weer worden omgezet naar een bankspaarrekening
  • een overlijdensrisicoverzekering is optioneel.